Teraz będzie coś z nieco innej beczki. Na północ od Bornholm znajduję się kilka malutkich wysepek – archipelag Ertholmene. Jest to około 16 kilometrów od Gudhjem. Miejsce to jest częściowo dostępne dla turystów – regularnie kursuje tutaj statek. Spośród tutejszych wysp, tylko dwie z nich – największe – są dostępne dla człowieka. Są to: Christiansø – i zaraz obok, bo przedzielone małym mostkiem – Frederiksø. Co jest szokujące to to, że na na tych dwóch maleńkich wysepkach mieszkają na stałe ludzie, choć jest ich niewiele. Do tego panują tutaj dość dziwne i bardzo specyficzne zasady pobytu, ale o tym za chwilę.

Najbardziej popularnym środkiem transportu na wyspy jest statek z portu w Gudhjem, i to zarówno dla turystów jak i mieszkańców. Statek wypływa codziennie rano o 10.00, aczkolwiek poza sezonem – niekoniecznie. Dopłynięcie trwa jakieś 50 minut. A zatem na miejscu jesteśmy około godziny 11.00. Na zwiedzanie wyspy mamy dokładnie 3 godziny – nie mniej nie więcej – dlatego, że rejs powrotny jest o godz. 14.00. Bilety kupuje się w kasie, zaraz przy porcie. Najlepiej być tutaj trochę wcześniej, bo biletów może zabraknąć – statek ten nie jest jakoś bardzo wielki.

Wraz z biletem dostajemy broszurkę z dokładnym opisem tych wysp. A jest to dość specyficzne miejsce z różnymi obostrzeniami.

Mieszkańcy

Na stałe mieszka i żyje tutaj około 100 Duńczyków. Wszyscy się znają – jakże inaczej. Na wyspach nie ma żadnych dróg, a więc nie ma ani jednego samochodu. Budynków również nie ma wiele – kilka domów i mieszkań, kościół, sklep, biblioteka, restauracja, szkoła podstawowa, port. Ludzie mieszkający tutaj utrzymują się z rybołówstwa, turystyki oraz utrzymaniem tychże wysp. Nie byłoby jeszcze w tym nic dramatycznego, dopóki nie uświadomimy sobie powierzchni, na której to wszystko się odbywa – czyli łącznej powierzchni obu wysp. A jest to: 22 hektary Christiansø oraz 4 hektary Frederiksø, co łącznie daje imponujące 26 hektara. Dla porównania, aby uświadomić sobie skalę „problemu” – kilka podobnych powierzchniowo miejsc: Plac Defilad w Warszawie (24 hektary), Zamek w Malborku (21 hektarów), Planty Krakowskie (21 hektarów).

Turyści

Dostęp tylko przez wspomniany statek na pobyt czasowy, według rozkładu (czasem w sezonie są też inni przewoźnicy). Nie ma możliwości zostania na noc – na wyspach nie ma ani jednego hotelu. Na miejscu dostępna jest jedna restauracja i kawiarnia. Poza tym mnóstwo różnych obostrzeń – zakaz wprowadzania psów czy też latania dronem. Wszystko ma na celu ochronę ptaków, które zamieszkują archipelag.

A tak miejsce wygląda z góry:

Dopływając statkiem można odnieść wrażenie, że to jest duże miejsce – ale nic bardziej mylnego. Statek dokuje w porcie dokładnie pomiędzy dwoma wyspami, zaraz przed mostkiem, który je łączy.

Trzy godziny jakie mamy dostępne to w zupełności starczy aby przejść obie wyspy wzdłuż i wszerz. Pośpiech nie jest wskazany, czasu jest pod dostatkiem.

Zwiedzanie zaczynamy od Frederiksø – czyli od tej mniejszej wyspy. Już tutaj są domy mieszkalne, gdzie ludzie siedzą w swoich gankach i szydełkują. Na początku myślałem, że lokalni mieszkańcy po prostu szukają spokoju i lubią odosobnienie – ale to nieprawda. Tutaj spokoju nie ma, bo codziennie przechodzą setki turystów i nieraz robi się głośno. Co zatem trzyma ich na miejscu ?? – naprawdę nie mam pojęcia. Ja osobiście za żadne skarby nie chciałbym tutaj mieszkać.

Obejście mniejszej wyspy nie zajmie zbyt długo. Jako przyjezdni turyści możemy sobie tutaj dowolnie chodzić – prawie wszędzie gdzie chcemy (oprócz wnętrz prywatnych domów rzecz jasna). Nie ma tutaj jakichś wielkich atrakcji – baszta ochronna, niewielkie klify, stare działa i najróżniejsze ścieżki i zagajniki. Spokojny i relaksujący spacerek .. i nic więcej.

Większa wyspa, Christiansø, ma więcej do zaoferowania i jest bardziej skomplikowana. Po przejściu przez mostek, udaliśmy się najpierw w prawo. Tutaj jest – wydaje się – „centrum”, gdzie mamy pocztę, administrację i jakieś małe sklepiki.

Wschodnia część wyspy jest najmniej zagospodarowana – tu są jedynie kamienie i stare mury obronne.

W północno – zachodniej części wyspy jest najwięcej do oglądania. Są tutaj ścieżki piesze, którymi idzie się pomiędzy czymś co jest w sumie całym życiem mieszkańców wyspy – czyli wszystko co jest tutaj do zaoferowania – zagajniki, stawy, kościół, plac zabaw dla dzieci, boisko piłkarskie, ogródki działkowe .. i wiele innych. Wszystko możemy obejść i zobaczyć.

W sumie to ciężko określić co naprawdę tutaj zobaczyliśmy. To są dwie, malutkie wysepki na totalnym odludziu (przez „malutkie” należy rozumieć teren, którego średnica nie ma nawet pół kilometra). Nie jest to żaden skansen – ludzie żyją tutaj normalnie – mają mieszkania i ogródki. Jednego nie rozumiem – co skłania ich do zostania? To jest naprawdę prawdziwy koniec świata, gdzie nie ma niczego, nawet porządnego sklepu. Jeśli potrzebują czegoś – muszą płynąć godzinę czasu na Bornholm – a przecież nawet Bornholm jest tylko wyspą z ograniczonym towarem. Ktoś mógłby wywnioskować, że mieszkańcy ci lubią po prostu spokój i odosobnienie. Ale nawet tego tutaj nie uświadczą – codziennie setki turystów chodzi po każdym zakamarku wyspy i wgapia się w ogródki mieszkańców. Naprawdę przedziwne miejsce do życia.